Definitie

Commentaar

Ontstaan

De definitie van kapitaal werd ingevoerd door de wet van 7 januari 2001 ter herziening van de WCK teneinde een beter kader te verlenen voor de behandeling van de gevolgen van de niet-uitvoering. De definitie heeft tot doel de grondslag te bepalen voor de berekening van de nalatigheidsinteresten en boetes (Parl St.. Senaat, 1999/2000, 223/1,4). De definitie werd herzien en aanzienlijk vereenvoudigd n.a.v. de invoeging van de bepalingen betreffende het krediet in het WER. De Wetgever heeft zich, voor wat betreft het eerste lid, geïnspireerd op de definitie die in de hypotheekwet stond vermeld (wet van 4 augustus 1992). Deze term wordt niet gedefinieerd in de Europese richtlijnen.

Draagwijdte

Voorhouden dat het kapitaal de schuld in hoofdsom is, is het probleem uitstellen. Wat is de hoofdsom? Het kapitaal vertegenwoordigt het bedrag dat aan de consument ter beschikking wordt gesteld en dat de consument zal moeten terugbetalen in toepassing van de bepalingen van het contract. Deze terbeschikkingstelling kan rechtstreeks gebeuren door de afgifte van een cheque aan de consument of middels een betaling op zijn rekening, of onrechtstreeks, door verrichte opnemingen aan de hand van een kredietkaart of door betalingen door de kredietgever in handen van de koper van het lichamelijk goed waarvoor het krediet ter financiering dient.

Het kapitaal bij de geoorloofde debetstand en de overschrijdingen

De definitie onderscheidt de geoorloofde debetstanden en de overschrijdingen zonder modaliteiten van gespreide terugbetaling van de hoofdsom. Wanneer een aflossingvan de hoofdsom wordt voorzien voor deze contracten, is het kapitaal, het bedrag dat door de consument is opgenomen, met uitsluiting van de interesten. Voor de geoorloofde debet standen en de overschrijding zonder modaliteiten voor een gespreide aflossing, omvat het kapitaal, bovendien, vervallen debet interesten en vervallen nalattijdigheidsinteresten op het overschreden bedrag.

De definitie strekt er ook toe om een oplossing te bieden aan een probleem: voor de debetstanden en overschrijdingen zonder aflossing van de hoofdsom, worden de opeenvolgende opnemingen van de consument gecompenseerd door de betalingen die hij zelf verricht of door de ontvangst van schuldvorderingen op derden (bv. domiciliëring van het loon op de bankrekening waarop een kredietopening werd toegestaan). Bovendien kan de kredietgever interesten inhouden op de rekening van de consument. Het wordt dus snel onmogelijk om in de loop van de overeenkomst te bepalen wat het bedrag is dat effectief aan de consument ter beschikking werd gesteld;

De wetgever heeft gekozen voor een pragmatische aanpak: het kapitaal is het debetsaldo van de rekening verhoogd met de vervallen debet interesten en, in geval van een eenvoudige betalingsachterstand zoals bedoeld onder art. VII.106, § 2, de vervallen nalatigheidsinteresten op het bedrag in overschrijding.

Bij een opzegging van de kredietopening die verbonden is aan een rekening courant, moet de rekening afgesloten worden om het kapitaal te kunnen bepalen en vanaf deze afsluiting moet de nalatigheidsinterest worden berekend op het verschuldigd blijvende saldo, zonder dat het erbij gevoegd wordt (het anatocisme gesteund op een contra legem gebruik neemt een einde met de afsluiting van de rekening). Bij gebreke hieraan zou de inhouding op de rekening tot gevolg hebben dat de berekeningsbasis van de interesten .zou gewijzigd worden en dat de imputatieregels zoals voorzien door art. VII.106, § 5 worden geschonden. Dit geldt niet voor een «eenvoudige betalingsachterstand» zoals bedoeld onder art. VII.106, § 2, 1e lid.

Kapitalisatie van de interesten

De kredietopening zonder aflossing van het kapitaal die verbonden is aan een rekening courant is de enige kredietvorm waarin de kapitalisatie van interesten wordt toegestaan door de toepassing van een contra legem gebruik dat door het Hof van Cassatie wordt bevestigd.